Μια δυσανάγνωστη εποχή

Καθώς το 2011 είναι παρελθόν, ας επισημάνουμε ότι διατρέχουμε ήδη την τρίτη χιλιετία μετά τον Χριστό. Βέβαια, η φύση αγνοεί τις ανθρώπινες χρονολογίες και πολύ περισσότερο τις ημερολογιακές διαβαθμίσεις ενός μόνο πολιτισμού, του Δυτικού. Ωστόσο, και η φύση έχει τους ρυθμούς της και τα ουράνια σώματα έχουν τις περιφορές τους. Μόνο που ο άνθρωπος τους φυσικούς ρυθμούς τους μετατρέπει σε ρυθμούς πνευματικούς.

Αυτός είναι ο τρόπος της υπάρξεώς του. Έτσι δίπλα στους φυσικούς κύκλους του ημερονυκτίου ή του ηλιακού έτους έχουμε τους αιώνες και τις χιλιετίες, που είναι ταξινομήσεις του πνεύματος..


Και είναι οι πλέον απλές. Διότι πολύ πιο περίπλοκος είναι ο «μέγας ενιαυτός» του Πλάτωνος και τρομαχτικά περισσότεροι είναι οι χρονικοί κύκλοι του ινδικού πολιτισμού. Το ανθρώπινο πνεύμα τρομάζει μπροστά στην ευθεία γραμμή του χρόνου, τη χωρίς αρχή και τέλος, είναι αυτό που αποκαλεί ο Έγελος το «κακό άπειρο». Και το γραμμικό κοσμικό χρόνο τον καθιστά κυκλικό πνευματικό. Έτσι μόνο του δίνει νόημα και δίνει νόημα στην ύπαρξή του, επίσης.

Είναι βέβαιο ότι υπάρχει ένας ρυθμός στα ιστορικά πράγματα. Υπάρχει ένα παλιρροϊκό ρεύμα, που κάποτε ως πλημμυρίδα εντείνει την ιστορική συγκυρία και άλλοτε ως αμπώτιδα κάνει την ιστορική πράξη, αποσύρεται και το τοπίο ερημώνεται. Οι φιλοσοφίες του πολιτισμού φιλοδόξησαν να ανακαλύψουν τους νόμους αυτής της ιστορικής παλίρροιας. Έξοχα παραδείγματα τούτης της προσπάθειας είναι τα μνημειώδη έργα του Σπένγκλερ και του Τόινμπκ. Λίγο παλαιότερα γινόταν πολύς λόγος για τους «οικονομικούς κύκλους». Επρόκειτο για την κυκλική οικονομική συγκυρία, η οποία ολοκληρωνόταν σχεδόν κάθε δεκαετία. Ο «μεγάλος ενιαυτός», όπως και οι τεράστιοι κοσμικοί κύκλοι της ινδικής σκέψης, στηρίζονταν στις αστρονομικές σχέσεις των περιφορών του ήλιου προς τον ζωδιακό κύκλο. Μια αντίληψη, που συνείχε τα πνεύματα για χιλιετίες και τώρα ξέμεινε ως παράξενη ενασχόληση των αστρολόγων.

Όπως πάντα υπάρχουν εξαιρέσεις. Ο διάσημος ψυχολόγος Καρλ Γιουνγκ δεν κλείνει παντελώς τη θύρα που οδηγεί προς την αστρολογία, όπως δεν έκλεισε και τη θύρα της αλχημείας. Και μάλιστα στο χώρο της αλχημείας έκανε σπουδαίες ανακαλύψεις, που δικαίωσαν την προτίμησή του προς αυτή τη μυστηριώδη τέχνη των αλχημιστών, που ήταν κατεξοχήν τέχνη ψυχολογική. Τη μακροϊστορική και τη μακροκοσμική σχέση τη μελετάει ο Γιουνγκ στο βιβλίο του «Αιών». Ο «Αιών» είναι ο πλατωνικός μήνας, που διαρκεί δυο χιλιάδες χρόνια. Άλλα δυο χιλιάδες χρόνια κυριαρχεί στον ουρανό ένας ζωδιακός «οίκος», από το σημείο του οποίου ανατέλλει ο ήλιος. Έτσι, ο αστερισμός του Ταύρου κυριάρχησε από το 4000 π.Χ. έως το 2000 π.Χ. Ακολούθησε ο αστερισμός του Κριού από το 2000 π.Χ. έως το 0 π.Χ. Κατόπιν άρχισε ο ήλιος να ανατέλλει από τον αστερισμό των Ιχθύων. Αυτό κράτησε μέχρι το 2000 μ.Χ. Συνεπώς, με τη λήξη της δεύτερης χιλιετίας έληξε και η κυριαρχία των Ιχθύων. Από το 2000 μ.Χ. έως το 4000 μ.Χ. θα κυριαρχεί ο αστερισμός του Υδροχόου.

Μπήκαμε ήδη στον «οίκο» του Υδροχόου. Κατά τις αστρολογικές αντιλήψεις, όπως τις εκθέτει ο Γιουνγκ, κάθε ζωδιακός οίκος έχει ιδιαίτερη επίδραση στην ψυχή και στην ιστορική κατάσταση. Δηλαδή, υπάρχει μια ενότητα στην κυκλική κίνηση του κόσμου, της ιστορία και της ατομικής ψυχής, ως προϊόν της κυκλικής κίνησης μιας ενιαίας ενέργειας, η οποία σύρει τα πάντα στο ρυθμό της.

Οι φάσεις του κύκλου είναι τέσσερις: α. Καταγωγή, β. Διχασμός, γ. Πάλη αντιθέτων και δ. Ένωση των αντιθέτων. Στην εποχή, λοιπόν, του Ταύρου έχουμε τη θεμελίωση των παραποτάμιων πολιτισμών της Μεσοποταμίας και της Αιγύπτου, που αποτελούν και τα θεμέλια του δικού μας πολιτισμού. Η εποχή του Κριού είναι η ηρωική, με τις αναστατώσεις των λαών και τη διαύγαση της συνειδήσεως από μεγάλους προφήτες και φιλοσόφους, που έκτοτε δεν ξεπεράστηκαν. Ο Χριστός γεννήθηκε τη στιγμή που ο Κριός έδινε τη θέση του στους Ιχθύες. Γι’ αυτό ο Χριστός πότε συμβολίζεται ως ποιμένας και πότε ως ιχθύς. Οι Ιχθύες εικονίζονται ως δυο ψάρια που ακολουθούν παράλληλη αλλά αντίθετη μεταξύ τους κατεύθυνση. Τούτο σημαίνει πως η κοσμική εποχή 0 μ.Χ. είναι εποχή συγκρούσεως των αντιθέτων, είναι η εποχή των αντιμαχομένων αδελφών, του καλού και του κακού.

Βέβαια, ο Χριστιανισμός δεν θέλησε να εξαφανίσει το κακό, ισχυριζόμενος ότι το κακό δεν είναι παρά η έλλειψη του καλού. Είναι, όμως, ο ίδιος που εξήρε τη δραστικότητα του «διαβόλου». Διότι δεν μπορεί να αποκρυβεί η πάλη των αντιθέτων, που είναι δεδομένο προσποιούμενο από την ιστορική ζωή. Η εποχή των Ιχθύων εξουσιάστηκε από το αρχέτυπο θέμα των εχθρικών αδελφών. Η προσέγγιση του επόμενου πλατωνικού «μήνα», δηλαδή του Υδροχόου, εξουσιάζεται από το πρόβλημα της ένωσης των αντιθέτων. Έτσι, δεν μπορούμε να διαγράψουμε το κακό σαν απλώς μια απουσία του καλού. Θα πρέπει να αναγνωρίσουμε την πραγματική του ύπαρξη. Το πρόβλημα αυτό δεν μπορεί να λυθεί ούτε με τη φιλοσοφία, ούτε με τα οικονομικά, ούτε με την πολιτική, αλλά μόνο από το κάθε άτομο με την πείρα που θα έχει αποκομίσει από το ζωντανό πνεύμα.

Καθώς μπήκαμε στον αστερισμό του Υδροχόου, ελπίζουμε να έχει δίκαιο η Αστρολογία, που υποστηρίζει ότι με τη νέα χιλιετία εισήλθαμε στην εποχή της κατάπαυσης του άλογου μίσους μεταξύ των ανθρώπων. Η αιματηρή πείρα των χιλιετιών θα πρέπει κάποτε, τούτες τις ασυνείδητες δυνάμεις του κακού, που δεν τις αναγνωρίζουμε ή που τις εκλαμβάνουμε ως δυνάμεις του καλού, να τις καταστήσουμε δυνάμεις του συνειδητού. Ακόμη βρισκόμαστε στην εποχή της Αγαύης, από τις Βάκχες του Ευριπίδη, που δεν βλέπει πως αυτόν που σκότωσε και που το κομμένο κεφάλι του κρατάει στα χέρια της θριαμβικά, είναι ο γιος της. Έτσι κάποτε και η ανθρωπότητα θα ξυπνήσει από τον παραληρητικό της λήθαργο και θα δει για πρώτη φορά τα εγκλήματα που διαπράττει.

ΣΤΕΛΙΟΣ ΣΥΡΜΟΓΛΟΥ


statesmen.gr